کتاب شرح زیارت امین اللّه
منابع روایی زیارت امین اللّه
زیارت امین الله از طرق و اسناد مختلفی نقل شده که در برخی فرازهای آن، کمی اختلاف وجود دارد. در این کتاب از روایت مشهورِ زیارت امین الله که از جابر جعفی از امام باقر علیه السلام است و در کتاب مفاتیح الجنان ذکر شده است، بهره خواهیم بود.
زیارت و دعای شریف امین الله را نخستین بار ابراهيم بن محمّد بن سعيد بن هلال ثقفى، محدِّث موثَّق شیعی قرن سوم در کتاب الغارات آورده است. ابن قولویه نیز در قرن چهارم در کتاب کامل الزیارات از امام رضا و او از پدرانش و آن ها از امام سجاد علیه السلام این زیارت را نقل کرده اند.
ابن قولويه قمّى از برجسته ترين چهره هاى راويان شيعه در قرن چهارم هجرى است. اين كتاب از معتبرترين كتابهاى روايى شيعه است كه پيوسته مورد توجّه علما و فقهاى شيعه واقع شده و روايات آن در منابع مهم روايى شيعه نقل شده و به آن ها استناد شده است. وى يكى از بهترين شاگردان محمد بن يعقوب كلينى و از برجستهترين مشايخ شيخ مفيد به شمار مىآيد.
شیخ طوسی مشهور به شیخ الطائفه در قرن پنجم در کتاب مصباح المتهجّد که از کتاب های معتبر شيعه به شمار مى آيد زیارت امین الله را آورده است و مانند ابن قولویه در پایان این زیارت از امام باقر علیه السلام نقل می کند که فرمود: «هرکدام از شیعیان، این زیارت و دعا را نزد قبر امیرالمؤمنین علیه السلام یا نزد قبر یکی از ائمه علیهم السلام بخواند، حقّ تعالی این زیارت و دعای او را در نامه ای از نور بالا برد و مُهر حضرت محمد صلّی الله علیه و آله را به آن زند و محفوظ باشد تا تسليم حضرت صاحب الزّمان علیه السلام كنند، و در روز قيامت اين دعا، با بشارت و سلام و تحيّت فراوان و كرامت ها و نعمت هاى بىپايان به استقبال آن مؤمن می آید إن شاء الله تعالى.»
علی بن موسی مشهور به ابن طاووس در قرن هفتم در کتاب مصباح الزائر و کتاب الإقبال بالأعمال الحسنة این زیارت را آورده است.
شهید اوّل از فقهای مشهور شیعه، در قرن هشتم، در کتاب المزار این زیارت شریف را آورده است.
شيخ محمد بن حسن حُر عاملى از علماى بزرگ و از فقهاى برجسته شيعه در قرن يازدهم در کتاب معروف وسائل الشیعة و در كتاب هداية الأمّة که تلخيص كتاب وسائل الشيعة است این زیارت و دعای شریف را آورده است. علّامه محمّد باقر مجلسی در قرن یازدهم در کتاب «بحار الأنوار» این زیارت را ذکر کرده است.
محدث کبیر شیخ عباس قمی رحمه اللّه زیارت امین اللّه را در مفاتیح الجنان نقل کرده است و قبل از آن آورده است:
«زیارت دوّم، زیارت معروفه به امین اللّه است که در نهایت اعتبار است و در تمام کتب مزاریه و مصابیح نقل شده است، علامه مجلسی گفته: آن بهترین زیارت است؛ از جهت متن و سند بسیار معتبر است و باید در جمیع روضات مقدسه بر آن مواظبت نمایند. درباره این زیارت به سندهای معتبر از جابر از امام باقر علیه السلام روایت شده حضرت زین العابدین علیه السلام به زیارت امیر المومنین علیه السلام آمد و در کنار قبر آن حضرت ایستاد و گریست و این زیارت را خواند… این زیارت شریفه هم از زیارات مطلقه محسوب می شود و هم از زیارات مخصوصه روز عید غدیر و هم از زیارات جامعه که در جمیع روضات مقدّسه ائمه علیهم السلام خوانده می شود.»
در کتاب مفاتیح الجنان در حکایتی که مرحوم شیخ عبّاس قمّی از حاج علی بغدادی نقل کرده است، وقتی حضرت صاحب الزمان حجّت بن الحسن عسکری وارد حرم شریف موسی بن جعفر و حضرت جواد علیهم السلام شدند به من فرمودند زیارت بخوان؛ گفتم آقا من قاری نیستم. فرمود چه زیارتی برایت بخوانم؟ گفتم هر زیارتی که افضل است. حضرت فرمود: زیارت امین اللّه افضل است. حاج علی بغدادی می گوید حضرت مشغول به خواندن شد.
گزیدههایی از کتاب شرح زیارت امین اللّه
در قسمتی از کتاب شرح زیارت امین اللّه تالیف آیت الله سید علی محمد دستغیب میخوانیم:
«یاد خدا نسبت به اشخاص بر دو گونه است:
اول: یادی که همراه با مجاهده است. مجاهده یعنی واداشتن نفس به یاد خدا و عدم اعتنا به خستگی و سستی؛ البته نفس امّاره در ابتدا حاضر نیست با یاد خدا مأنوس شود و دوست میدارد که در خیالات و توهّمات خویش آزاد باشد، لذا اگر در کنار شخصی که غافل نیست بنشیند برایش مشکل خواهد بود. اما بالاخره یک فرد مومن همانگونه که در نماز خواندن و سایر عبادات جهاد میکند، برای یادِ خدا و دوامِ آن هم جهاد مینماید و سعی دارد که زبان خود را از لغویات حفظ کند و چشم خود را بیهوده نگرداند و افکار خود را بیهوده رها نکند و بهطور کامل سعی در انجام واجبات و ترک محرّمات دارد.
دوم: کسانی هستند که یادِ خدا برای آنها مانند آب برای ماهیست و حیاط و زندگی آنها در یادِ خداست و هرگاه غافل میشوند، کدر و کسل و دلتنگ میگردند. بهبیانی کوتاه شائق برای یادِ خدا میباشند و «مُولعَةً بِذِکرِکَ و دُعائِک» برای چنین اشخاصی صدق میکند. اما خواستن از پروردگار که آن هم فرع برای یاد دائمیِ پروردگار و غافل نشدن از خدای تعالیست به این معنا میباشد که حتی اگر چیزی از کسی میخواهد، توجه دارد به اینکه خداوند مسبّب و اصل در جوابِ خواهشها و سوالهاست و اگر اسباب را هم به کار میبرد، توجه به مسبّب اصلی دارد. و این معنا، حقیقت دعا میباشد.
خواستن از خدای تعالی یعنی هرچه میخواهد از خداست و این نمیشود مگر اینکه انسان بفهمد که اسباب، تنها آلت و وسیله و بستری برای فعلِ خدا هستند.»
در قسمتی دیگر از کتاب شرح زیارت امین اللّه میخوانیم:
موجودات این عالم از جمله بنی آدم از خود هیچ ندارند و هرچه هست از خدای تعالی است. معنای «ممکنالوجود» یعنی این که موجودات و از جمله انسان هیچ قدرت و وجودی نداشتند؛ خدای بزرگ و واجبالوجود، خدایی که عالم و قادر و حیّ است، یعنی عین علم و عین قدرت میباشد بنی آدم را وجود داد، علم داد، قدرت داد و حیات داد؛ در عین حالی که همه چیزش به خدا وابسته است اما طوری تنظیم کرده که هرکس فکر میکند همه چیزش از خودش است. فکر میکند وجودش، علمش، قدرتش و حیاتش از خودش است.
آنها که اهل ایمان هستند و دوست میدارند که حقیقتِ خود را بشناسند و بفهمند که واقعا هیچ بوده و هیچ هستند و اصل خدای تعالی ست، دائماً از پروردگار کمک میخواهند. در واقع هدف اصلی خلقت برای این است که انسان به اصل خویش پی ببرد، که پی بردن او مساوی ست با بندگی واقعی.
شخص مؤمن در اثر مواظبت بر تقوا و پیروی کامل از قرآن کریم و سنّت پیامبر و اهلبیتش علیهمالسلام، زندگی خود را سراسر و پر از نعمتهای پروردگار میبیند و شبانه روز خود را غرق در احسان خدای تعالی میبیند. چنین شخصی ناراحتیها و مصیبتها و فقر را نهتنها مصیبت نمیبیند بلکه هدیهٔ پروردگار میبیند.
«المَصائِبُ مِنَحٌ مِنَ اللّٰه»
«مصیبتها هدیههای خدا به بندگانش است.»
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.